در اسلام، اهلبیت به افراد خانواده نزدیک پیامبر گرامی اسلام (ص) اطلاق میشود که دارای جایگاه ویژه و مورد احترام ویژهاند.
اصطلاح «اهلبیت» (آلُالبیت) به کسانی گفته میشود که از نظر نسبی به پیامبر اکرم (ص) نزدیک هستند. مشهورترین مصادیق اهلبیت عبارتاند از:
در برخی روایات، گاهی از «اصحاب الکساء» (اصحاب پلاس) و گاهی از نسل امامان معصوم (ع) نیز تعبیر به اهلبیت شده است.
﴿إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا﴾
سوره احزاب، آیه ۳۳
این آیه صراحت دارد که خداوند میخواهد اهلبیت پیامبر (ص) را از هرگونه پلیدی پاک سازد. مفسران اهل سنت و شیعه اتفاق دارند که این آیه درباره فاطمه زهرا (س)، علی (ع)، حسن (ع) و حسین (ع) نازل شده است.
«أَنَا تَارِكٌ فِيكُمُ الثَّقَلَيْنِ: كِتَابَ اللَّهِ وَعِتْرَتِي...»
پیامبر (ص) فرمودند که پس از من دو چیز گرانبها میماند: کتاب خدا و عترت من (اهلبیت)؛ هرگاه به آن دو تمسک جویید، گمراه نخواهید شد.
«مَن كُنتُ مَولاهُ فَعَلِيٌّ مَولاهُ...»
در واقعه غدیر خم (۱۸ ذیالحجه سال ۱۰ هجری) پیامبر (ص) پس از حجالوداع، در غدیر خم علی (ع) را بهعنوان مولا و وارث علمی و روحانی خود معرفی نمودند.
در مسیر بازگشت از حجوداع، در مکانی موسوم به «غدیر خم»، پیامبر (ص) دست علی (ع) را بلند کرد و فرمود:
«أَلَا مَن كُنتُ مولاهُ فَعليٌّ مولاهُ، اللهم والِ مَن والاهُ وَعادِ مَن عاداهُ»
این حادثه بهعنوان تأکیدی بر ولایت و رهبری اهلبیت پس از پیامبر (ص) شمرده میشود.